-
رومینا- داس و ضرورت یک گذار
شنبه 10 خردادماه سال 1399 20:43
دخترکی دیگر قربانیِ شده. پدری غیرت ورزیده و دخترش را سر بریده است. به چه علت؟ که چرا بر سر سفره ی عقد نمینشیند و مَهریه طلب نمیکند و قَبِلتُ بر زبان نمی آوَرَد. روایتها بر سر این ماجرا بسیار است. آنچه مسلّم است اینکه دخترک به سودای سبکی از زندگی اقدامی کرده که پدر را خوش نمیآمده است. رسوم سختی بر گِرد امر نکاح...
-
می توان منتقد روحانیت بود، اما نمی توان آنها را نادیده گرفت
دوشنبه 11 آذرماه سال 1398 15:59
بهمن ماه 1395 کتابی به بازار نشر عرضه شد که در صدد تحقیق در موضوع انقلاب اسلامی ایران بود. این کتاب از موضعی به بحث از انقلاب پرداخته بود که به نظر میرسد تا کنون کمتر به آن توجه داده شده است. کتاب "فقیهان و انقلاب ایران" که انتشارات کویر آن را منتشر کرد در پی آن بود تا مواضع برخی از مراجع عظام تقلید را در...
-
آیت الله خویی، سلوک نیمه تمام
جمعه 18 مردادماه سال 1398 18:02
آیت الله خویی از جمله اثرگذارترین مراجع نیمه دوم قرن بیستم محسوب میشود. برخی وقایع زندگی ایشان همچنان مورد بحث است. ماجرای نیمه تمام ماندن تفسیر قرآن ایشان یکی از پرسشهایی است که میباید به آن پرداخت. مرحوم خویی که در نجف شروع به تفسیر قرآن کرده بود، به یکباره این تفسیر را رها میکند. ایشان حتی در وصف علامه طباطبایی...
-
در سودایِ تغییرِ دین
یکشنبه 6 مردادماه سال 1398 13:16
وزیر اطلاعات در جمع طلاب و مبلغین دینی حاضر شده و از برخی گرایشها به مسیحیت و خروج از دین اسلام پرده برداشته است. او گفته که: "در برخی مناطق، افرادی گرایش به مسیحیت پیدا کردهاند که جزو افراد عادی جامعه بوده و خانوادگی مسیحی شدند، ناچار شدیم اینها را احضار کنیم و دلیل گرایش به مسیحیت را از آنها جویا شویم. برخی از...
-
راهی که به تُرکستان میرویم (به بهانه توهین در مراسمی به بدحجابان)
سهشنبه 1 مردادماه سال 1398 16:57
1-فضای مجازی اگر هیچ مُحسّنه ای هم نداشته باشد، در نشان دادن معضلات اجتماعی ما بسیار مؤثر است. روزی نیست که تصویر یا فیلمی از این مشکلاتِ پیدا و پنهان، بر ما آشکار نشود. برخی گفتارها در محافلی که سویهای دینی دارند، گاه موجب انتقاداتی میشود. اخیراً سخنان فردی که در مجلس پاسداشت حجاب اسلامی به توهین و تحقیرِ غیر هم...
-
امام رضا(ع) و ادب فراموش شده ی زیارت
یکشنبه 23 تیرماه سال 1398 11:28
حاج حسین، پیرمرد خوش قلب اما کم طاقتِ محلهی ماست. به آداب شریعت به شدت پای بند است. مستحبات را به کرّات به جای میآورد. بارها به حج رفته، کربلا و نجف را سالیانه چندین بار زیارت میکند. در بحبوحه بحران سوریه حتی به زیارت بانو زینب کبری(س) نائل آمده است. همیشه سجادهاش در صف اول مسجد افتاده؛ گویی ورود دیگران به...
-
حجاب و دوربینهایی برای مبارزه
دوشنبه 10 تیرماه سال 1398 19:44
چند وقتی است که با رشد فضای مجازی، برخی از داعیه داران حقوق شهروندی، موضوع حجاب را برجسته کرده و از بانوان ایرانی میخواهند تا تصاویر بدون حجاب خود در سطح شهر را منتشر کنند. حالا دادسرای ارشاد به میدان آمده و پادزهری برای این گونه فعالیتها یافته است. این دادسرا حکم داده که زین پس اگر فردی را در حال کشف حجاب دیدید،...
-
کدام ارجح است؟ نَعلین خاکی یا فتوای انسانی؟
پنجشنبه 16 خردادماه سال 1398 10:22
پای در گِل و لای مینهد و هیچ از آن پروا ندارد، گوشه فرش را بر شانه نهاده و عَرَق میریزد تا روند امداد را تسهیل کند، چهره و جامهاش به گِل نشسته اما مقیّد است تا عمامه را همچنان بر سر داشته باشد. سیل و زلزله هم بهانههایی میشود تا روحانیت، خود را به اجتماع معرفی کند. در واقعه سیل اخیر بود که تصاویر کمک رسانی برخی...
-
محفل فلسفی تهران
یکشنبه 22 اردیبهشتماه سال 1398 13:56
از مدرسه ی مروی و مؤسسه حکمت و فلسفه، می توان به عنوان دو پایگاه اصلی فلسفه تا پیش از انقلاب اسلامی در تهران یاد کرد. اما امروز فلسفه در تهران را در کدام محافل می توان ردیابی کرد؟ در تهرانِ امروز، برخی به محافلِ شخصی و خصوصی بسنده کرده و تأملات خود را عنوان میکنند، عده ای به دانشگاه دل سپرده اند، بعضی نیز...
-
آیت الله شریعتمداری و سودای تحقق قانون
سهشنبه 13 فروردینماه سال 1398 15:29
آیت الله شریعتمداری از جمله مراجعی بود که دغدغه ی حفظ قانون داشت. بر این باور بود که عمل به قانون میتواند کشور را نجات دهد. هم شاهِ ایران را به این مهم توصیه میکرد و هم فعالین انقلابی را به آن توجه میداد. وی در مصاحبه ها و گفتارهای خود، بارها از این رویکردِ خود سخن به میان آورده بود. در مصاحبه ای که بهمن ماه...
-
در بیان "خشم" و راه رهایی از آن
جمعه 17 اسفندماه سال 1397 16:31
از اعظم رذایل است. هنگامی که خشم و غضب حاکم شود، گویی تمام صفات حمیده به طرفه العینی از بین میرود. پُر بی راه نبود که بقراط حکیم، از کشتیِ در حال غرق امید بیشتری میبُرد تا از فرد غضبناک. چرا که: "کشتی را در این حال کشتیبانان با حیله ها میتوانند از هلاک نجات دهند؛ لکن بر نفس، در این حال امید حیله...
-
آیت الله مومن، فقیهی با رازهای سر به مُهر
جمعه 3 اسفندماه سال 1397 14:19
در اواخر عمر، نامش بیشتر بر سر زبانها افتاده بود. فعالینِ خارج نشین هم بر سر سخنان و اندیشهی او به مجادله برخاسته بودند. ماجرای حکم "مباهته" موضوعی شده بود که پای آیت الله محمد مؤمن قمی را به میان میکشید. برخی او را از قائلین و داعیه داران بهتان زنی به بدعت گذران میدانستند و بعضی او را بَری از این حکم...
-
سیل سیاست در بیت مرجعیت
پنجشنبه 25 بهمنماه سال 1397 12:02
تجربه ی تلخی بود. نزاعی که در هنگامه ی مشروطیت در گرفت و مرجعیت را به مقابله با هم کشاند. تکفیر و زندقه، گویی احکام رایج در این زمانه بود. باورش هم دشوار بود که یکی از اعاظم فقهی بر چوبه ی دار رَوَد و دیگر مراجع دم فرو بندند و بانگ اعتراضی بر نیاورند و خود نیز به این واقعه ی نامبارک دامن زنند. نزاعی سیاسی این...
-
جهد کم توفیقِ عقلایِ قم
یکشنبه 21 بهمنماه سال 1397 16:21
در میان علما و فقهای قم، هستند روحانیونی که به صراحت، حکم به تعطیلی عقل میدهند و از آن پروایی ندارند. پشت پا به فلسفه و عرفان و هر برساخته ی بشری میزنند، روی خوشی به علم و دانشِ جدید نشان نمیدهند و مؤمنان را از در افتادن به آن بر حذر میدارند. آیت الله موسوی دهسرخی از این قبیل بود. با هیچ دستاورد جدیدی موافقت...
-
راه دشوار تربیت فرزندان
یکشنبه 30 دیماه سال 1397 11:11
در جوامعی که گذار از سنت به مدرنیته را از سر میگذرانند، بخشی از جامعه سودای سنت دارند و برخی به دنبال مدرنیته در حرکتند. در این جوامع، تربیت فرزندان نیز امری دشوار میگردد. برخی به تعالیم سنتی دل میبندند و برخی در تلاشند تا آموزههای جدید را در تربیت به کار گیرند. اخیراً مصطفی ملکیان در مشهد سخنرانی کرده و برخی از...
-
آیت الله هاشمی شاهرودی و سودای عدالت
سهشنبه 4 دیماه سال 1397 20:46
آیت الله هاشمی شاهرودی زمانی که به ریاست قوه قضائیه برگزیده شد، اعتراضهایی را به رویّه ی سابق قضایی کشور وارد کرد. او دیدگاههایی داشت که می توانست نظام قضائی کشور را با تحوّلی مثبت مواجه کند. وی با ساختار نظام زندان مخالف بود. آیت الله شاهرودی معتقد بود که در اسلام، زندان وجود ندارد مگر در مواردی خاص. او گفته بود...
-
تردیدها درباره آخوند خراسانی
یکشنبه 4 آذرماه سال 1397 13:22
"مکتب اجتهادی آخوند خراسانی" عنوان کتابی است که اخیراً توسط مصطفی محقق داماد به رشته تحریر در آمده است. وی در این اثر کوشیده تا شیوهی اجتهادیِ مرحوم آخوند را به تصویر کشد. محقق داماد، مکتب اجتهادی آخوند خراسانی را "اجتهادی صناعت محور" مینامد و آن را در مقابل شیوهی اجتهادی سید محمد کاظم یزدی که...
-
محمد سعید العشماوی، تمام قامت علیه اسلام سیاسی
چهارشنبه 21 شهریورماه سال 1397 13:07
محمد سعید العشماوی، نواندیشی مصری است. فارغ التحصیل رشته ی حقوق است و دادستان دادگاههای مصر بوده. تاملاتش در حقوق و قضاوت او را به ریشه یابی وضع قوانین نیز معطوف کرده است. قوانین اسلامی را بر اساس زمان و مکان آن تفسیر و تعبیر می کند. برکشیدن قوانین حقوقی را تا زمان های آینده بر نمی تابد. رسالت قرآنی را نیز فراتر از...
-
چو (شهریار) به شمشیر می زند همه را ...
پنجشنبه 11 مردادماه سال 1397 18:39
زمانه ای است که از هر مأذنه، اندیشه ای نو در می رسد و بانگ اَنَا الحَق بر می آوَرَد. برخی به مواجهه با رأی و نظریه ی جدید بر می خیزند و رگ غیرت قوی می کنند که مبادا گَردی بر اندیشه ی دیرینشان اُفتد و رشته ها پنبه گردد و سخن کُهَن در دل معاصرین اثر نکند. شهریار زرشناس از قبیله ی ناقدانی است که سخنی را بر نمی...
-
"حاج آخوند"، معیاری برای روحانیتِ امروز
دوشنبه 25 تیرماه سال 1397 09:48
هنر اگر یکی از مهمترین راه های انتقال اندیشه در دنیای امروز نباشد، بی شک یکی از محبوبترین و بهترینِ آنهاست. روشنفکران دینی مدتی است به این مهم التفات دارند و بعضاً می کوشند تا آراء خود را در پیوند با هنر نیز عرضه کنند. چندی پیش حسن محدثی کتاب "مشرکی در خانواده پیامبر" را نگاشت و در قالبی داستانی، مرام...
-
گفتگو با نشریه قلم یاران
جمعه 22 تیرماه سال 1397 14:56
سید هادی طباطبایی، مؤلف کتاب "حدیث نواندیشان دینی؛ یک نسل پس از عبدالکریم سروش" است. طباطبایی در این کتاب، به پاره ای از آراء سه تن از روشنفکران دینی یعنی ابوالقاسم فنایی، آرش نراقی، و سروش دباغ پرداخته است. او معتقد است که هر کدام از این روشنفکران، ایده های متعددی را در میان آورده اند و هر کدام کوره اندیشه...
-
حدیث نواندیشان دینی؛ کتابی برای سنجش روشنفکران دینی معاصر
دوشنبه 28 خردادماه سال 1397 12:01
این متن را آقای حمید زارعی نگاشته است. بحث از روشنفکری دینی گویا هیچ زمان در کشور ما فروکش نمیکند. زمانی این نحلهی فکری در اوج خود بود و آثار متفکران آن مورد توجه بسیار قرار میگرفت. در زمانی دیگر، نقدها و تخریبهای بسیاری به آن شد. اما هیچ زمانی توجه به این تفکر نادیده گرفته نشده است. انتشارات کویر، کتابی را منتشر...
-
سید حسن طباطبایی قمی؛ مرجع همیشه منتقد
پنجشنبه 24 خردادماه سال 1397 11:50
بیست و یکم خرداد ماه، برابر است با درگذشت آیت الله سید حسن طباطبایی قمی. سید حسن، از خانوادهی اصیل روحانیت بود. پدرش آقا حسین قمی از مراجع بلند پایه شیعه محسوب میشد. نام پدر، با واقعه مسجد گوهرشاد گره خورده است. پدر مشی علمی و سیاسی داشت و از مخالفان حاکمیت پهلوی بود. سید حسن نیز همین طریقت را برگزیده بود. او نیز به...
-
مواجهه مراجع عظام با واقعه 15 خرداد
چهارشنبه 16 خردادماه سال 1397 15:04
شاید اوج همدلی و هماهنگی مراجع عظام تقلید را در وقایع پیش از انقلاب، بتوان در ماجرای 15 خرداد 42 شاهد بود. غالب فقیهان به این وقایع واکنش نشان دادند. گفته میشود که آیت الله مرعشی نجفی اولین عالِمی بود که به اجتماع کنندگان و معترضین پیوست. [1] پس از ایشان هم اما بیانیهها و اعتراضات از جانب مرجعیت بالا گرفت. آیت الله...
-
موسیقی؛ میانه ی لهو و موعظه
سهشنبه 28 فروردینماه سال 1397 16:04
جدال میان موسیقی و روحانیت گویی پایانی ندارد. بعد از اینکه ماجرای برگزاری کنسرتهای موسیقی نقل محافل بود و پای برخی از مراجع را نیز به ماجرا کشاند، این بار طلبهی جوانی، علیه کنسرت موسیقی اقدامی انجام داده و آتش مواجهه روحانیت و موسیقی را بار دیگر افروخته کرده است. مراجع عظام تقلید اما در خصوص حکم موسیقی، اختلاف...
-
طریقت روحانیت؛ عاشقی یا کاسبی؟
دوشنبه 20 فروردینماه سال 1397 11:24
فروردین ماه 1340 که زعیم مقتدر شیعه آیت الله العظمی بروجردی درگذشت، بحث بر سر مرجعیت و روحانیت نیز بالا گرفت. برخی از افرادی که دغدغهی روحانیت داشتند گرد هم آمدند و مقالاتی در این خصوص منتشر کردند. بحث بر سر معیشتِ روحانیت نیز یکی از پرسشها بود که میباید پاسخ در خوری مییافت. مرتضی مطهری به این بحث وارد شد و کوشید...
-
یک دم نگاه کن که چه بر باد می دهی (تأملی در بیانیه ی جمعی از علما در خصوص آراء سید کمال حیدری)
دوشنبه 28 اسفندماه سال 1396 01:05
جمعی از علمای قم گرد هم آمده اند و بیانیه ای صادر کرده اند و سید کمال حیدری – یکی دیگر از عالمان دینی- را به انحراف منتسب کرده و از مؤمنین "عدم توجه به این شخص" را خواسته اند. آنها در تأیید نظر حضرات وحید خراسانی و صافی گلپایگانی چنین بیانیهای را صادر کرده اند. سید کمال حیدری از جمله فقهایی است که می...
-
به بهانه درگذشت استیون هاوکینگ
پنجشنبه 24 اسفندماه سال 1396 10:59
پُر بیراه نیست اگر استیون هاوکینگ را نماد مواجهه علم و دین در قرن ۲۱ بنامیم. از زمانی که نخستین نظریاتش را عنوان میکرد، تا هنگامی که چشم از جهان فروبست، آنچه در ایدههای او به چشم میخورد، برجستگی علم در مقابل دین بود. هاوکینگ در نخستین ایدههای خود در شگفت از آن بود که جهان با قوانینی تنظیم شده است. وی از این مهم،...
-
رغبت دینی در زمانه ی کنونی
چهارشنبه 18 بهمنماه سال 1396 11:23
سید ابوالقاسم خویی زعیم مقتدر شیعه ادعا کرده بود که خداوند به احترام دینداران، گاه از حکم واقعی خود سر باز میزند، تا به روزی که زمینهی مناسبِ آن حکم حاصل آید و غالب مردم بدان دل دهند و سر تعظیم فرو آورند. [1] این نه تنها سید خویی بود که چنین به رغبت دینی مردمان حساسیت میورزید، که غالب عالمان دینی چنین نگرشی دارند....
-
میانه ی تفکر غربی و تذکر شرقی (به بهانه کسالت احوال داریوش شایگان)
جمعه 13 بهمنماه سال 1396 18:50
نیک بختی زندگی اش بسیار است. خود معترف است که: راضی ام از آنچه نصیبم شده، چون اگر قرار بود برخورداریهای این جهانی را به عدالت تقسیم می کردند، نصیب من بسی کمتر از این بود که الان به من رسیده است . داریوش شایگان در بهمن ماه 1314 در تهران زاده شده است. پدرش از تجار بوده و مادرش از اهالی گرجستان. تمکن مالی پدر به همراه...